Ղեւոնդ 1-11 Ghevond

< Previous Next >
11:0 Զայնու ժամանակաւ դարձեալ գրգռէր սիրտ զօրավարին Մահմետի ի վերայ աշխարհին Ճենաց. եւ խնդրէր յիշխանէն Իսմայելի զօր բազում, եւ խոստանայր նմա՝ ածել զարքայն Ճենաց ի հնազանդութիւն ծառայութեան: Իսկ նորա գումարեալ զօր բազում եւ տայ ի ձեռն նորա իբրեւ [ՄՌ] արս:

11:0 During this period, once again the heart of general Muhammad (ibn Marwan) became inflamed, this time against the land of the Chinese (Chenk’). He requested many troops from the prince of the Ishmaelites and promised that he would bring the king of the Chinese into submission and service to him. The caliph mustered many troops, as many as [200,000] men, and gave them to him:

11:1 Եւ խաղացեալ Մահմետ ի կողմանցն Դամասկեայ բազմութեամբ զօրացն ի կողմանս արեւելից՝ անցանէր ընդ Ասորեստան, ընդ աշխարհն Պարսից եւ ընդ Խորասան. եւ երթեալ հասանէր ի մասն ինչ Ճենաց աշխարհին եւ բանակէր առ եզր գետոյն հզօրագունի, որ Բօտիսն կոչի:

11:1 With this multitude of troops, Muhammad left the area of Damascus and headed to the East, crossing Asorestan, the land of the Persians, and Khurasan, until he reached a part of the land of the Chinese. There he encamped by the banks of a mighty river, called Botis:

11:2 Գրէ հրովարտակ առ արքայն Ճենաց. «ընդէ՞ր, ասէ, դու միայն ընդվզեալ ոչ մտանես ընդ հնազանդութեամբ իշխանին մերոյ, զի ամենայն ազգք սարսեցին ի մէնջ: Արդ դու յո՞վ ապաստանեալ չհնազանդիս մեզ. մի՞ արդեօք իբրեւ զաղջկունսդ քո համարիս զմեզ, յորոց միջի փերեւետեալ ճոխանաս:

11:2 He wrote an edict to the king of the Chinese, with this import: “Why do you alone so stubbornly refuse to submit to our caliph, while all the other nations tremble with fear of us? In whom do you take refuge through your act of not submitting to us? Do you regard us as your maidens amongst whom you strut with studied elegance:

11:3 Այլ արդ եթէ ոչ մտցես ընդ լծով ծառայութեան մերոյ՝ գիտասջիր զի անապատ արարից զերկիրդ քո ի բնակչաց, եւ վախճան արարից արքայութեանդ քո: Բայց մի՛ յանհոգս լեալ յապաղեսցես զպատասխանի գրոյս. այլ արագ դարձուսցես այսրէն:

11:3 Now if you do not enter under the yoke of service to us, grasp this: I will turn your country into a desert, devoid of inhabitants, and put an end to your kingdom. Do not negligently delay in responding to this letter; rather, do it immediately:

11:4 Իբրեւ ընթերցաւ զգիրն արքայն Ճենաց, որ կոչէր Ճենբակուր՝ կոչէր առ ինքն զամենայն փշտիպանսն համահարզս իւր եւ խորհէր, թէ զի՛նչ տացէ բանիցն պատասխանի:

11:4 As soon as the king of the Chinese, who was called Chenbakur, read this document he summoned to him all of his p’shtipans and hamaharzes and deliberated as to what response to give:

11:5 Եւ խորհեալ առ միմեանս՝ գրեն բանիցն պատասխանի եւ ասեն. «Մի՞ արդեօք հզօրագոյն իցես դու քան զամենայն թագաւորս, որ ի սկզբանցն եւ այսր տիրեցին ի վերայ աշխարհի: Բաբելոցւոց թագաւորն, որ տիեզերաց տիրեաց, եւ Մակեդոնացւոցն եւ Պարսից ընդէ՞ր նոքա ոչ կարացին տիրել ի վերայ աշխարհիս մեր:

11:5 Consulting with one another, they wrote a response of this sort: “Could it be that you are mightier than any of the kings who have ruled over the world, from the beginning of time until now? How is it that the king of Babylon, who ruled the whole world, and the kings of the Macedonians and the Persians were unable to rule over our land:

11:6 Այլ գիտասջի՛ր, զի լիրբ քան զամենայն շուն իցես դու եւ ի տոռն պագշոտութեան վարանեալ. եւ այդորիկ աղագաւ չար ցանկութիւն քո ի համբաւ գեղեցիկ կուսից իմոց խեղբս արկեալ՝ հարկեցոյց զքեզ դնել զանձն քո եւ զանձինս զօրացդ եկելոց ընդ քեզ, իբրեւ թէ ոչ գոյին գերեզմանք ի Դամասկոս անձանց ձերոց:

11:6 Understand that you are merely more impudent than any dog and are tangled up in the leash of lust. Because of it, you expressed your wicked desires about my beautiful virgins, and this has forced you to risk your life and the lives of those soldiers who have come with you. Could it be that there are no cemetaries in Damascus for your bodies:

11:7 Այլ արդ գիտասջիր, զի աշխարհս մեր ոչ է մտեալ ընդ հարկաւ ուրուք. եւ ո՛չ ես ի յանձին կալայց. բայց թէ ընծայ յինէն խնդրեսցես ըստ օրինի թագաւորաց՝ տաց քեզ, եւ յարուցեալ երթիցես խաղաղութեամբ ի տեղի քո:

11:7 Now understand you, that our land has not been tributary to anyone, nor will I be the one to effect this. However, if you merely want a gift from me, after the manner of kings, I will give it to you. Then you can get up and go back to your place in peace:

11:8 Իսկ Մահմետի դարձեալ յղեալ առ Ճենբակուր՝ «տուր ինձ ասէ աղջկունս [ԼՌ], եւ գնացից ի քէն խաղաղութեամբ. ապա թէ ոչ՝ պատերազմաւ ելից ընդդէմ քո»: Եւ յանձին կալաւ արքայն Ճենաց պատգամին յղելոյ, եւ առաքեաց առ Մահմետ եւ ասէ. «մնա՛ այդրէն ի բանակի քում, մինչեւ կատարեցից զխնդրուածս քո:

11:8 Muhammad again wrote to Chenbakur: “Give me [30,000] girls and I will leave you in peace, otherwise I will come against you in battle.” So the king of the Chinese agreed to this and sent a messenger to Muhammad, saying: “Stay where you are in your army until I implement your request:

11:9 Եւ նոյնժամայն հրաման ետ զօրաց իւրոց՝ կազմել սայլս վաչիւք դիպակօք, եւ զընտիրս հեծելոց իւրոց կուռ սպառազինութեամբ բառնալ ի վերայ սայլիցն փոխանակ աղջկանցն զորս խնդրեաց, որպէս զի կարասցէ զնոսա որսալ յորոգայթ իւր:

11:9 Meanwhile he ordered his troops to put curtains around some carts and to conceal in them his heavily armed choice cavalry, in place of the requested girls. In this way he would catch them in his trap:

11:10 Եւ եկեալ յեզր գետոյն՝ բանակէին ընդդէմ նոցա: Եւ էին ի վերայ սայլիցն աւելի քան [զԽՈ] արանց հեծելոց: Եւ ինքն Ճենաբակուր սակաւ արամբք բանակէր բացագոյն ի նոցունց իբրեւ վտաւանօք ինչ սակաւ, եւ առաքէր առ Մահմետ զօրավարն. «արի, ասէ, զոր հայցեցերն յինէն, զայս [ԼՌ] աղջիկս յամենայն իշխանութեան իմում ընտրեցի պատուաւորաց քոց:

11:10 Coming to the banks of the river, they encamped opposite them. Seated (hidden) in the carts were more than [40,000] cavalrymen. Chenbakur himself with a few men encamped a short distance from them and then sent word to General Muhammad: “Come and take the [30,000] girls which you requested from me and which I selected from throughout my entire kingdom for your notables:

11:11 Արդ առեալ զպատուաւորս քո զօրուդ ըստ թուոյ աղջկանցս իմոց՝ անց յայսկոյս գետոյս, եւ տաց զաղջկունս իմ ըստ թուոյ վիճակաւ ում ումեք եւ հասցէ. գուցէ մարտ պատերազմի լինիցի ի մէջ զօրաց քոց»: Եւ ետ տանել նաւս յայնկոյս գետոյն, զի միանգամայն անցցեն առ նա: Իսկ նոցա անխորհուրդ մտօք ընտրեալ զպատուական զօրացն՝ անցին յայնկոյս գետոյն իբրեւ արք [ԼՌ]: Եւ իբրեւ վախճանեցին զանցանելն՝ հրաման ետ արքայն Ճենաց յարձակել ի վերայ զօրուն Իսմայելի:

11:11 Now take from the notables of your army a number corresponding to the number of my girls, cross over to this side of the river, and I will give those arriving my girls by casting lots, so that there will be no squabbling or fighting among your forces.” Then Chenbakur had boats sent across the river to fetch them. Now the Arabs foolishly selected [30,000] renowned men from their troops and sent them across the river. As soon as the crossing was finished, the emperor of the Chinese gave an order to attack the Ishmaelite soldiers:

11:12 Եւ իբրեւ բախեցին զմիմեանս մարտիւ պատերազմի՝ վաղվաղակի ելին եւ որք ընդ վաչիւքն թագուցեալ էին, եւ ի մէջ առեալ կոտորեցին ի սուր սուրերի, մինչեւ ոչ մնաց ի նոցանէն ապրեալ եւ փախստական:

11:12 Once the two sides had clashed in battle, those soldiers who were hidden by the curtains, emerged. The Chinese trapped the Arabs in their midst and put their swords to work seeing to it that no one survived to flee:

11:13 Եւ հատին զլարս նաւուցն՝ զի մի ոք ապրեսցի. յորմէ ոչ ոք ապրեցաւ. բայց միայն Մահմետն սակաւ արամբք հեծեալ յերիվարսն՝ անկան ի գետն, ապաստանեալք ի քաջութիւն երիվարացն:

11:13 They also severed the ropes securing the ships so that no one could survive. And no one did survive excepting Muhammad and a few men who leaped onto horses and jumped into the river, trusting in the bravery of their horses:

11:14 Եւ այնպէս կորագլուխ ամօթով դարձեալ յարքայէն Ճենաց՝ գնացին յերկիր բնակութեան իւրեանց: Եւ ոչ եւս յաւել ելանել ի պատերազմ ի վերայ աշխարհին Ճենաց: Որ ամս [Ժ] եւ ամիսս [Ը] կեցեալ վախճանի:

11:14 Thus in deep shame did they return from the emperor of the Chinese to the country of their habitation. Nor thereafter did they ever go to the country of the Chinese to wage war. Caliph al-Walid ruled for ten years and eight months before dying: