53:1 Յաղագս Մեսրոպեան նշանագրացն, ի վերնոյն տուելոց շնորհաց:
|
53:1 Concerning Mesrop’s letters, given by grace from on high:
|
53:2 Զկնի այսորիկ ինքնին Մեսրոպ իջանէ ի Միջագետս հանդերձ աշակերտաւք առ նոյն Դանիէլ, եւ ոչ աւելի ինչ գտեալ քան զառաջինն` անցանէ եւ յԵդեսիայ, առ Պղատոն ոմն ճարտասան հեթանոս, իշխան դիւանին:
|
53:2 After this Mesrop himself went down to Mesopotamia with his disciples to the same Daniel. But finding no better success than before, he passed on to Edessa to a certain Plato, a pagan rhetorician and keeper of the archive:
|
53:3 Եւ նորա խնդութեամբ ընկալեալ, եւ զոր ինչ միանգամ ի միտ առնոյր բան հայերէն յինքն առեալ, եւ շատ ջանացեալ եւ ոչ աւգտեալ` զտգիտութիւն խոստովանեաց հռետորն:
|
53:3 The latter received him with joy, but after applying himself to Armenian, despite his great efforts he had no success, and the rhetorician confessed his ignorance:
|
53:4 Եւ զայլ ոմն ասելով յոյժ հասու, վարդապետ իւր եղեալ յառաջագոյն, եւ ապա առեալ զճարտարացն գրեան ի նոյն դիւանէն Եդեսեայ, եւ գնացեալ քրիստոնէութեան հաւատաց, որոյ անուն Եպիփանոս. զոր խնդրեալ գտցես լցուցանել զփափագդ քո:
|
53:4 But he mentioned another very learned man, called Epiphanius, his own earlier teacher, who had later gone away taking the learned books from the archives of Edessa, and had been converted to Christianity: “Seek him out and you will find your desire fulfilled:
|
53:5 Յայնժամ Մեսրոպայ աւգնականութիւն ի Բաբիլոսէ եպիսկոպոսէ գտեալ, եւ անցեալ ընդ Փիւնիկէ ի Սամոս դիմէ. քանզի Եպիփանու վճարելով զկենցաղս` թողեալ լինի աշակերտ մի անուանեալ Հռոփանոս, հրաշալի արուեստիւ հելլէն գրչութեան, որ ի Սամոս էր միայնացեալ:
|
53:5 Then Mesrop, with the aid of Bishop Babylos, passed through Phoenicia and made for Samosata. Epiphanius had died, leaving a pupil called Rufinus, wonderfully skilled in Greek calligraphy, who had become a hermit at Samosata:
|
53:6 Առ սա երթեալ Մեսրոպայ, եւ յայսմ եւս անշահ մնացեալ` յաղաւթս ապաւինի:
|
53:6 Mesrop went to him, but still gaining no result in this matter, he took refuge in prayer:
|
53:7 Եւ տեսանէ ոչ ի քուն երազ եւ ոչ յարթնութեան տեսիլ, այլ ի սրտին գործարանի երեւութացեալ հոգւոյն աչաց թաթ ձեռին աջոյ` գրելով ի վերայ վիմի. զի որպէս ի ձեան վերջք գծին` կուտեալ ունէր քարն:
|
53:7 And he saw not a dream in sleep, not a vision while awake, but in the depths of his heart there appeared to the eyes of his soul a right-hand writing on rock; for the stone retained the shapes as tracks are traced in snow:
|
53:8 Եւ ոչ միայն երեւութացաւ, այլ եւ հանգամանք ամենայնին որպէս յաման ինչ ի միտս նորա հաւաքեցաւ:
|
53:8 And not only did he have this vision, but all the details were gathered in his mind as in a vase:
|
53:9 Եւ յարուցեալ յաղաւթիցն` եստեղծ զնշանագիրս մեր, հանդերձ Հռոփանոսիւ կերպաձեւեալ զգիրն առ ձեռն պատրաստ Մեսրոպայ, փոխատրելով զհայերէն աթութայսն ըստ անսայթաքութեան սիւղաբայից Հելլենացւոց:
|
53:9 Arising from prayer he fashioned our alphabet with Rufinus, who gave shape to the script prepared by Mesrop, altering the Armenian letters according to the exactness of the Greek syllables:
|
53:10 Եւ իսկոյն ի թարգմանութիւն ձեռն արկեալ, խորհրդաբար սկսեալ յԱռակացն, բովանդակելով զքսան եւ զերկու յայտնիսն, եւ զնոր Կտակս յեղու ի հայ բան, նա եւ աշակերտք նորա Յոհան Եկեղեցացին եւ Յովսէփ Պաղնացի, միանգամայն եւ զարուեստ գրչութեան ուսուցանել տալով իւրոց մանկագոյն աշակերտացն:
|
53:10 Then straightaway he set to translating, wisely beginning with Proverbs. Completing the twenty-two famous books, he also translated the New Testament into Armenian - he and his pupils John of Ekeḷeats’ and Joseph of Palin. At the same time, he had the art of writing taught to his younger disciples:
|