18:0 Եւ լուեալ զայս ամենայն խաւսս բազմութեան աւագացն Հայոց, տանուտերացն եւ սեպհացն եւ միահամուռ ժողովրդոցն բազմութեան ի սուրբ հայրապետէն Սահակայ` յարտասուս հարեալ զարհուրեցան:
|
18:0 When the multitude of Armenia’s awags, tanuters, sepuhs and the dense multitude of the people heard all of these words from the blessed patriarch Sahak they began to weep in terror:
|
18:1 Եւ այնուհետեւ ոչ ոք ինչ իշխէր յաղագս այսպիսի բանից ասել ինչ ընդ սրբոյն եւ կամ ճառել:
|
18:1 Thereafter no one dared to remark on or talk about such matters with the holy man:
|
18:2 Եւ յայնմհետէ ամփոփեալ զինքն առաքինւոյն յամենայն աշխարհածուփ զբաւսանաց` աղաւթից միայն պարապէր եւ վարդապետութեան. վասն զի բազումք յեպիսկոպոսաց եւ յայլոց պատուական քահանայից ոչ երբէք ժուժէին տեւել եւ մեկուսանալ ի մշտաբուղխ աղբերէ վարդապետութեան սրբոյն, ո՛ւր ուրեք եւ դիպէր ի տեղիս, ի յոստանի եւ կամ ի հովս:
|
18:2 After this, the virtuous one withdrew from all pursuits of the troubled world and occupied himself solely with prayers and doctrine. There were many bishops and other venerable priests who were unable to bear being separated from the ever-flowing streams of his holy doctrine (and came to him) wherever he was, at ostan or in the country:
|
18:3 Եւ կեցեալ ամս բազումս եւ հասեալ ի յերկար ծերութիւն` վախճանեցաւ խաղաղական հանգստիւ ի գաւառին Բագրեւանդայ, ի գիւղն որ անուանեալ կոչի Բլուր, ի սկզբան ամին երկրորդի Յազկերտի որդւոյ Վռամայ թագաւորին Պարսից, յամսեանն նաւասարդի, որ աւր երեսուն էր ամսոյն, յերկրորդ ժամու աւուրն. որ եւ զաւր ծննդեան սրբոյն ի ստոյգ գիտողաց եւ ի Պատմութենէ երանելւոյ առն Կորեան` հաստատեալ գիտացաք լինել նոյն աւր եւ ծննդեան սրբոյն, ի նմին ամսեան:
|
18:3 Sahak lived for many years and having reached deep old age, he died peacefully in the village named Blur in the district of Bagrewand. (This occurred in [439]), at the beginning of the second year of the reign of Vahram’s son Yazkert [II, 439-57] king of Iran, on the [30th] day of the month of Nawarsard on the second hour of the day. As we know accurately the day of the saint’s birth, from the History of the venerable Koriwn so we surely know that the saint died on the same day, in the same month, as he was born:
|
18:4 Եւ վասն զի ոչ գոյր իւր արու որդի, բայց միայն դուստր մի, զոր էր տուեալ կնութեան Համազասպայ տեառն Մամիկոնէից եւ Հայոց սպարապետի, որ ծնաւ ի Համազասպայ երիս արու որդիս, զսուրբն Վարդան եւ զսուրբն Հմայեակ եւ զերանելին Համազասպեան. որոց ետ եւ կնքեաց սուրբ այրն Աստուծոյ Սահակ զստացուածս գեաւղից իւրոց եւ ագարակաց, եւ որ ինչ միանգամ էր իւր՝ ետ նոցա ի ժառանգութիւն եւ զաւակի նոցա մինչեւ ցյաւիտեան:
|
18:4 The blessed man of God, Sahak, had no male offspring, only a daughter who was wed to Hamazasp, lord of the Mamikoneans and sparapet of Armenia. She bore three sons to Hamazasp: the blessed Vardan, the blessed Hmayeak and the venerable Hamazaspean. (Sahak) sealed (a document) and gave them the property of his villages and fields and whatever else belonged to him. He gave it in inheritance to them and to their children in perpetuity:
|
18:5 Եւ ամբարձեալ զձեռս իւր` աւրհնեաց զնոսա աւրհնութեամբ բազմաւ, եւ պատուիրեաց նոցա պահել զվարդապետութիւն պատուիրանի սրբոյն Գրիգորի, զոր ուսոյց եւ աւանդեաց ճշմարտութեամբ ամենայն աշխարհիս Հայոց, ծառայել եւ երկիր պագանել միումն միայնոյ ճշմարտին Աստուծոյ, Տեառն մերոյ եւ Փրկչին Յիսուսի Քրիստոսի:
|
18:5 Raising his hand (Sahak) bestowed many blessings upon them and bade them to retain the doctrine of the command of saint Gregory who had taught and preached truthfully throughout all of the land of Armenia—to revere and worship the one true God, Our Lord and Savior Jesus Christ:
|
18:6 Որոց առեալ զտենչալի նշխարս սրբոյն, բազմութեամբ քահանայից եւ ազատաց, տարան ի գաւառն Տարաւնոյ, ի բնիկ գիւղն իւր սեպհական, յանուանեալն Աշտիշատ. եւ անդ կազմեալ զհանգստարանն սրբոյն` պատեցին զպարկեշտ մարմինն արդարոյն ըստ արժանի կայանից ճշմարտին:
|
18:6 The coveted remains of this blessed man were taken by a multitude of priests and azats to (Sahak’s) own native sephakan village named Ashtishat in the district of Taron. There they built a repository for the saint and placed the pure body of this just man in a place fit for the honest:
|
18:7 Ուր եւ շինեալ եկեղեցի մեծապայծառ եւ վկայարան սրբոց՝ զարդարեցին պատուական եւ մեծագին սպասուք. հիմնացուցեալ կանգնեցին ի տեղւոջ վանս բազմութեան պաշտաւնէից, կարգեալ դարման անպակաս պտղոց ի հանգիստ առաւելեալ եղբայրութեանն. ժողովս տարեւորականս աշխարհայորդոր բազմութեամբ հաստատեցին ի տեղւոջն, որ ըստ ժամանակի բազմամբոխ ժողովրդաւք կամաւոր յաւժարութեամբ ազատք եւ քահանայք գաւառին, այլ եւ կարի յոյժ ի հեռաւոր տեղեաց դիմեալք յաւր կարգադրութեան նորա կատարեն:
|
18:7 They also built a glorious church there and a martyrium for the saints and adorned (them) with precious and costly vessels. They established at the spot a monastery for a multitude of clerics, establishing continual maintenance of produce for the ease of the elderly (members) of the brotherhood. The azats and priests of the district established at that place (with enthusiastic popular support) yearly assemblies (where) from time to time and with the voluntary support of the masses of people and (the participation of) a great number of people who had come from distant places, they commemorated the day of his death:
|
18:8 Որ եւ բազում աւգնականութիւնս առողջութեան ըստ իւրաքանչիւր ախտից շահէին ի նշխարաց սրբոյն եւ ուրախալից սրտիւ դառնային ի բնակութիւն յիւրաքանչիւր:
|
18:8 Much benefit for the healing of every sort of disease was obtained from the saint’s relics. And with joyous hearts they would return to their own dwelling:
|