2:0 Իսկ ի գալ միւսոյ ամին խրոխտալ սկսան ընդդէմ արքային Պարսից. եւ գումարէին բազմութիւն զօրաց եւ եկեալ հասանէին ի վերայ արքային Պարսից, որում անուն էր Յազկերտ, որ էր թոռն Խոսրովու:

 2:0 A year later the Arabs became insolent toward the shah of Iran. They assembled a multitude of troops and came against the shah of Iran whose name was Yazdgird (Yazkert) [III, 632-651], the grandson of [II, 590, 591-628] Xosrov:

2:1 Ժողովեալ եւ Յազկերտի զզօրս իւր՝ պատերազմէր ընդդէմ նոցա, որում ոչ կարէր ընդդէմ ունել:

 2:1 Yazdgird also assembled his troops to battle, but he was unable to withstand them:

2:2 Հարկանէին զզօրս նորա կոտորմամբ սրոյ, եւ զթագաւորն հարեալ սատակէին: Եւ յայնմհետէ բարձեալ կործանէր թագաւորութիւնն Պարսից, որոց եղեւ թիւ իշխանութեան նոցա [ՆՁԱ] ամք:

 2:2 The Arabs struck the Iranian troops, destroying them with the sword, and they struck and killed the shah. With that, the kingdom of the Iranians ended, having lasted [481] years:

2:3 Եւ Իսմայելացւոցն աւար առեալ զերկիրն եւ զգանձսն արքունի՝ հասուցանէին յաշխարհն իւրեանց:

 2:3 The Ishmaelites pillaged the country and the royal treasury and took the spoil to their own land:

2:4 Եւ մեծ մասն զօրուն հատեալ ասպատակէին յաշխարհս Հայոց ընդ կողմն Պարսից. եւ առնուին ի գերութիւն զաւանս Մարաց եւ զգաւառն Գողթն եւ զդաստակերտն Նախջաւանու. եւ զբազումս յարանց ընդ սուր անցուցանէին, եւ զայլս գերի վարեալ կանամբք եւ մանկտեաւ՝ անցուցանէին ընդ գետն Երասխ ընդ հունն Ջուղայոյ:

 2:4 A large body of troops separated and started raiding the land of the Armenians from the Iranian side, capturing the districts of Mark’ and Goght’n and the village dastakert of Naxjawan. Many men were killed by the sword; others, with women and children, were made captives and taken across the Arax (Erasx) River at the ford of Jugha:

2:5 Եւ ընդ երկուս բաժանեալ զօրքն՝ ոմանք զգերեալսն դարձուցանէին յաշխարհն իւրեանց: Եւ գունդ մի հատեալ ասպատակէին ընդ գաւառն Արտազ ի վերայ զօրավարին Յունաց, որում անուն էր Պռոկոպ, որ էր բանակեալ ի գաւառին Կոգովտի ի սահմանս Բազուձորոյ եւ Մարդուցայից. որում իրազեկ եղեալ իշխանն Թէոդորոս, որ էր յազգէն Ռշտունեաց՝ ազդէր զօրավարին Պռոկոպայ, «եթէ զօր հինին Իսմայելի զարթուցեալ գայ ի վերայ մեր:

 2:5 The army then divided into two parts, one part transporting the captives to their own land, and the other brigade raiding through the district of Artaz against the Byzantine general named Procopius, who was encamped in the district of Kogovit, near the borders of Bazudzor and Marduts’ayk’. Prince T’e’odoros of the R’shtunik’ clan alerted Procopius that “troops of the marauding Ishmaelites have arisen and are coming against us:

2:6 Իսկ նա ի բազմութիւն զօրացն ապաստանեալ եւ ոչ յԱստուած, որ յաջողէ զպատերազմ՝ ոչ ինչ գրէր զբանս իշխանին Հայոց:

 2:6 But Procopius, placing his faith in the multitude of his troops and not in God Who determines the outcome of the battle, wrote nothing in reply to the prince of the Armenians:

2:7 Եւ նա մորմոքեալ ընդ կորուստ աշխարհիս Հայոց եւ ընդ ծուլութիւն զօրավարին՝ ոչ ունէր ժոյժ, այլ մտեալ երկրորդէր եւ երրորդէր զբանն: Եւ բարկացեալ զօրավարին ի վերայ իշխանին՝ ձգէր զվարզն որ ի ձեռին զհետ նորա:

 2:7 T’e’odoros R’shtunik’, who was embittered by the destruction of the land of the Armenians and by the laziness of the general, impatiently wrote to Procopius two and three times. General Procopius, getting angry at the prince who was in his presence, threw the scepter he was holding in his hand at T’e’odorus:

2:8 Եւ սրտմտեալ Թէոդորոս՝ ելանէր յերեսաց նորա, եւ նոյնժամայն հրամայէր զօրացն, որ ընդ իւրով իշխանութեամբն էին, «վառեցարուք, ասէ, ելէ՛ք ընդդէմ Իսմայելի:

 2:8 T’e’odorus left him, saddened, and immediately ordered the forces under his authority to “arm and go against the Ishmaelites:

2:9 Եւ նոքա հեծեալ յերիվարս իւրեանց՝ դարանամուտ եղեն ի սարակն, որում Եղբարսն կոչէին. եւ կալեալ զառաջս կրճիցն՝ զբազումս ի նոցանէ սատակէին. եւ առեալ զկապուտ անկելոցն՝ հատուածեալ ի զօրավարէն գնացին ի գաւառն Գառնի:

 2:9 The troops mounted their horses and went to a hill named Eghbark’ where they held the summits of the gorges, waiting to ambush (the Arabs). They slew many of them, took booty from the fallen, and went on to the district of Garhni, having separated from the Byzantine general:

2:10 Հրաման ետ ապա եւ Պռոկոպն իւրում զօրուն ելանել ի վերայ թշնամեացն. յորոց վերայ հեղեալ զօրն Իսմայելի՝ հարկանէին զմեծ մասն Յունաց, եւ զայլսն փախստական արարեալ անցուցանէին ընդ բանակն իւրեանց. եւ ինքեանք դարձեալ ի բանակն նոցա հանգչէին:

 2:10 Then Procopius ordered his own troops to go against the enemy. The army of the Ishmaelites rushed against them, destroying most of the Byzantines. The survivors took to flight and the Arabs pursued them to their camp and then they themselves returned to their own camp to rest:

2:11 Եւ ասեն լինել զթիւ զօրացն Յունաց աւելի քան զվեց բիւր արանց, եւ զԻսմայելացիսն նուազ քան զբիւր մի արանց։ Եւ ի վաղիւն ժողովեալ զկապուտ բանակին, դարձեալ ընդ կրունկն՝ գնացին յաշխարհն իւրեանց:

 2:11 They say that there were more than [60,000] Byzantine troops involved there, while the Ishmaelites had less than [10,000] men. The next day, gathering up the spoil stored in the camp, the Arab army turned about and returned to its own land:

2:12 Եւ եղեւ այս ի քսան եւ երկրորդ ամի ԱբուԲաքրայ եւ Օթմանայ եւ Ամրի, իշխանացն Իսմայելի:

 2:12 This occurred in the twenty-second year of Abu Bakr and ’Uthman and ’Umar, the Ishmaelite caliphs:

2:13 Եւ դադարեցին յելանելոյ ի վերայ աշխարհիս Հայոց ամս [Գ]: Ապա ի քսան եւ վեցերորդ ամի նոցին իշխանութեանն դարձեալ յարձակէին ելանել ի վերայ աշխարհիս Հայոց զօրու ծանու:

 2:13 For the next three years they ceased coming against the land of the Armenians. However, in the twenty-sixth year of their rule, once again they attacked the land of the Armenians with a very large force: