52:0 Եւ մինչդեռ ուրախացեալ ցնծայր ամենայն խոհարան լսողացն, որպէս բազմախորտիկս անուշահոտ ճաշակաւք, հոգեշնորհ վարդապետութեամբ առաքելանման վարդապետացն` գային հասանէին յանկարծակի բազմութիւնք դահճացն յամբարապետէն, ջահիւք բազմաւք սաստկապէս լուցելովք:

 52:0 While all the senses of the listeners were transported with delight, finding the inspired doctrine of the Apostle-like vardapets to be like a meal of many fragrant delicacies, suddenly a multitude of executioners arrived from the ambarapet, carrying many fiercely blazing torches:

52:1 քանզի ըստ անանց եւ անփոփոխ ձայնարձակութեան յաստուածային հրամանատուութենէն թռչնոյ` ժամ էր այնուհետեւ հաւուն խաւսելոյ. ունելով ընդ ինքեանս բազմութիւն դարբնաց գործւովք արուեստաւորութեան իւրեանց, սալիւք եւ ուռամբք, կռանաւք եւ խարտոցովք, խարտել եւ կտրել եւ ի բաց հանել զերկաթսն ի ձեռաց եւ յոտից եւ ի պարանոցէ սրբոցն. եւ զոր ոչն կարասցեն կտրել խարտոցաւքն` ուռամբք ջարդեալ զբեւեռս երկաթոյն, դնելով ի վերայ սալիցն, բեկեալ հանցեն ի բաց:

 52:1 For in accordance with the eternal, unchanging divine instruction to birds, it was the hour of cockcrow. (The executioners) had with them a multitude of blacksmiths with the tools of their trade—anvils, hammers, chisels and files—to file, cut and remove the irons from the saints’ hands, feet and necks. What they were unable to cut with files, they smashed at with hammers, placing the iron poles (nails) on anvils until they broke:

52:2 Քանզի ստուարք էին եւ ծանունք քան զբնութիւն ամենայն երկաթոյ, որովք զայլ մահապարտսն կապէին, զոր ի նոցա իսկ անուն տուեալ էր առնել մոգուցն, որպէս յանուն արանց վատախրատից եւ աշխարհակորուսաց եւ աստուածասպանաց, եւ մանաւանդ զշղթայս սրբոյ կաթողիկոսին Յովսէփայ. զոր եւս առաւել քան զսաստկութիւն այլոց շղթայիցն ստուարագոյնս ասէին զնորայն եւ անհեդեդս:

 52:2 For they were more solid and heavy than all ordinary iron with which they bound those people condemned to death. The mages had had them dealt with in this fashion as though they were malicious, destructive, god-slaying men. This was especially true as regards the chains of the blessed kat’oghikos Yovsep’, for (the mages) had said that his chains were to be more confining, heavier, and more awkward than the others:

52:3 Եւ տեսեալ սուրբ քահանայիցն Աստուծոյ զեկեալս ի դահճացն ընդ Վեհդենշապհոյ, եւ զբազմութիւն դարբնացն գիտացեալ` տրտմեալք խռովէին առ հասարակ. վասն զի ցանկանային երկնահրաւիրակ կոչմանն նո՛յն զարդու, զոր յաղագս անուանն Աստուծոյ արժանի եղեն կրելոյ զայնչափ ժամանակս կամաւ եւ ցնծութեամբ ի մարմնի իւրեանց, թէ եւ հասեալք նովիմբ ի տեղի նահատակութեանն, ուր եղեալք արժանիք յաւիտենից փառացն, անդ ապա դնելով յետս միանգամայն զշղթայսն եւ զկապանս երկրային ծանրութեանց այսր աշխարհիս կամէին ախորժելով:

 52:3 When the holy priests of God saw the executioners and the multitude of blacksmiths who had come with Vehdenshapuh, they all became sad and agitated. For they wanted to answer their summonses to heaven wearing the same ornaments which, for the name of God, they had been deserving of wearing on themselves willingly and joyfully for such a long time. They wanted to go to the site of their martyrdom wearing them, and, at the place where they would become worthy of eternal glory, to put aside there once and for all the chains and fetters of the mundane burdens of this world:

52:4 Քանզի զոր աւրինակ մոլեկան փառացն ցանկացողք, արք եւ կանայք, որք անյագութեամբն համակեալք ոսկւովք եւ պատուական ակամբք եւ մարգարտովք, կապեն ախորժելով զիւրոյին անձանց զձեռս եւ զոտս եւ զպարանոց. զորս թէ ոք ի թշնամեաց եւ կամ ի բռնաւոր իշխանաց կապէր առ վտանգի եւ նովիմբ տայր կալ եւ չհանել ի բաց` առատանային փղձկալով, եւ չունէին ժոյժ եւ առ վայր մի:

 52:4 They resembled the men and women who fanatically seek glory, and are insatiably covered with gold and precious gems and pearls and enthusiastically attach (these ornaments) to their own hands, feet, and necks. Should an enemy or a tyrannical prince by some misfortune capture (them) and remove (the jewels) (the captives) would increase their laments and be unable to bear it for a minute:

52:5 եւ արդ ինքեանք զինքեանս կապեն, եւ չհամարին ծանր եւ ոչ զգան, այլ եւ զոր յայլսն տեսանեն յայնպիսի նիւթոյ` նախանձին, թէ ընդէ՞ր ոչ եւ այն եւս ի մերում զարդուս չէ. բայց իբրեւ այլոց կայ, ես ի՞ւ երեւիմ քան զոք աւելի. եւ թէ կուտէր ոք զամենայն նիւթս աշխարհիս պատուականութեան ի վերայ այնպիսւոյն, մինչեւ հեղձամղձուկ եղեալ խեղդէր` շատս չասէր:

 52:5 Thus do (the wealthy) put on their own (ornaments), not regarding them as heavy, and not feeling them. Rather, when they see others (adorned) with another material, they feel envy, wondering why that too was not among their adornments, and wondering how (once they possess that ornament too) they may appear greater than another:

52:6 Բայց եւ ոչ այնպիսիքն երեւէին պաճուճեալք անցաւոր զարդուքն, այնպէս գեղեցիկք եւ շքեղք եւ ամենայն տեսողաց պատուականք, որպէս երեւէին հայրանման որդիք նահատակին Գրիգորի ցանկալի շղթայիւքն` երջանիկք եւ հրեշտականմանք, զոր ունէին պարծանաւք եւ խնդութեամբ ի սուրբ ձեռս իւրեանց եւ ի պարանոցի:

 52:6 And should someone heap all the world’s precious things upon such a person, to the point that he suffocated, he would not say it was too much. Yet such transitory ornaments were not as elegant as the chains of the children of the father-like martyr Gregory, blessed and angelic people who bore these beautiful, luxurious, and venerable chains with pride and joy on their blessed hands and necks:

52:7 Յորս մատուցեալ դարբինքն եւ ի բազում ժամս ջանացեալ խարտոցաւք եւ այլ ազգի ազգի հնարիւք` եւ ոչ կարացին կտրել զստուարութիւն բեւեռացն. յետոյ ապա եդեալ ի վերայ սալիցն եւ ուռամբք ջարդեալ` հազիւ զերծուցեալ հանէին զերկաթսն ի մարմնոյ սրբոցն, չարաչար կոտորելով եւ վիրաւորելով զմարմինս նոցա. որք զահագին ցաւս վշտացն առ ոչինչ համարեալ. այլ եւ ձգտեալ յերկարէր գործն մինչեւ յերրորդ ժամ աւուրն, հանդերձ ընդ նոսա կապելովք նախարարաւքն Հայոց աղաւթիւք եւ փառաւորելով զցաւացածոյցն զՔրիստոս աւրհնէին:

 52:7 For many hours the blacksmiths chiseled (the chains) and used diverse other implements, yet were unable to cut the thickness of the nails. Subsequently (the blacksmiths) placed (the chains) on anvils and broke them with hammers. But they barely freed the saints’ bodies of the iron, wickedly cutting and wounding their bodies. Yet (the priests) regarded these frightful pains as nothing. On the contrary, the work dragged on, until the second hour of day, while (the priests), and those bound Armenian naxarars with them spent the time praying and glorifying Christ, the easer of pains: