5:0 Թագաւորեաց զկնի Վասլին Կոստանդին նորուն հարազատն՝ ամս չորս. եւ քանզի այր խաղաղասէր էր եւ առատ, յառաջին ամի իւրոյ թագաւորութեանն եկաց ի լռութեան. եւ հանգեաւ երկիր ի մեծամեծ տագնապէ. եւ զիշխանս որ գաւառակալք էին, զոր մեծն Վասիլ կարգեալ էր, ի նոյն հաստատեաց։ Իսկ Կոմիանոս ոմն՝ այր քաջ եւ պատերազմասէր, զոր կացուցեալ էր եղբայր նորին՝ տէր գաւառին Վասպուրականի, սա մեծամեծ գործս արութեան ցուցեալ ի դուռն Պարսից, եւ եղեւ անուանի յամենայն արեւելս. սա ի մահուան թագաւորին խորհուրդ վատ ի մտի արկեալ, դաշնակից լինի Գէորգեայ թագաւորել յարեւելս:
|
5:0 After Basil, for four years his brother Constantine [VIII, 1025-1028] ruled. Because he was a peace-loving and generous (man), he was quiet for the first year of his reign, and the country rested from that great crisis. He confirmed (in office) those princes who were in charge of districts, who had been designated by the great Basil. Now there was a certain brave and war-loving (man) named Komianos whom (Constantine’s) brother had set up as lord of the district of Vaspurakan. He had displayed extremely great feats of bravery at the Persian court (? i durhn Parsic’, or, “by the Persian border”), and was renowned throughout the entire East:
|
5:1 Զոր ծանուցեալ կապադովկացի զօրուն, միաբանեալ յանկարծակի ի վերայ հասին, եւ զլարս վրանին հատեալ ի վերայ ընկեցին. եւ կալեալ զնա եւ զնորին խորհրդակիցսն՝ եդին ի բերդի միոջ ի բանտի, եւ ծանուցին թագաւորին։ Այս եղեւ յառաջին ամի թագաւորութեանն Կոստանդիանոսի, յորում էր թուականիս մերոյ ամք չորեքհարիւր եօթանասուն եւ հինգ։ Իսկ թագաւորն իբրեւ լուաւ, առ ետեղեաւն չէած ինչ նմա պատուհաս. այլ ներեաց զամն ողջոյն, մինչեւ քաջ ի վերայ եհաս իրացն:
|
5:1 Now on the emperor’s death, (Komianos) devised a bad plan, to become an ally of Georgi and to rule in the East. When the Cappadocian army heard about this, unitedly, unexpectedly, they came against him, cutting the cords of (his) tent and causing it to collapse (on him). They seized him and his advisors, and placed them in prison in a fortress, and then informed the emperor. This transpired during the first year of Constantine’s reign, which was, according to our calendar, the year [475] [1026]. Now when the emperor heard about this, he did not do anything immediately to punish (Komianos), rather, he bided his time for an entire year until he was more in control:
|
5:2 Ապա ի գալ երկրորդ ամին, առաքեաց դահիճ, որ եկեալ խաւարեցոյց զլուսարանս նորա եւ զորս ընդ նմա՝ արանց իբրեւ ութից. որ յոյժ ապաշաւանաց արժանի է, թէ զիա՛րդ զառածեալ անկաւ ի մտաց այնպիսի պատուական այր եւ բարեաց յիշատակաց արժանի. քանզի զԱրճէշ իւրով դաստակերտօքն նա ած ընդ ձեռամբ Հոռոմոց:
|
5:2 Then, at the commencement of the second year, he sent an executioner who came and blinded (Komianos) and the some eight men who were with him. It is very worthy of repentance that such an honorable man and one worthy of good remembrances should have fallen into such wicked deeds. For it was (Komianos) who had placed (the city of) Archesh with its estates under Byzantine control:
|
5:3 Իսկ ի գալ երկրորդ ամին՝ առաքէ թագաւորն յարեւելս վերակացու աշխարհին զՆիկիտ ոմն ներքինի, որ եկեալ անցանէ ի գաւառն Վրաց, եւ պատիր բանիւք զբազումս յազատաց աշխարհին հանեալ ի հայրենեաց՝ առաքէ ի դուռն թագաւորին։ Զոր տեսեալ եւ ուրախացեալ՝ մեծամեծ պարգեւօք եւ իշխանական գահու պատուէ զնոսա, եւ տայ նոցա ըստ արժանեաց գիւղս եւ աւանս գրով եւ մատանեաւ ժառանգութիւն յաւիտենից:
|
5:3 Now when the second year had come, the emperor sent to the East a certain eunuch named Nikit, who was to be overseer of the land. He arrived and crossed through the district of Georgia. Through deception he expelled from their patrimonies numerous azats of the land, and sent them to the emperor’s court. Seeing this, in joy, (the emperor) honored them with very great gifts and princely station, bestowing upon each in accordance with his worth villages and awans by signed and sealed documents, as perpetual inheritance:
|
5:4 Իսկ ի մտանել երրորդ ամին՝ ելանէ յարեւելս Սիմովն ներքինի բազում զօրօք, որ ունէր զիշխանութիւն կէս թագաւորութեանն, զոր ըստ յունական լեզուին պառեկիմանոս անուանեն. որ եկեալ անցանէ յաշխարհն Վրաց։ Բայց չժամանեաց գործ ինչ վճարել, զի բօթ մահու թագաւորին զհետ եկն. զոր իբրեւ լուաւ՝ առանց յապաղանաց դարձեալ զօրօքն չոգաւ ի Կոստանդնուպօլիս:
|
5:4 At the start of the third year, the eunuch Simon, who held sway over half the kingdom and was styled in Greek parakoimonemos (parhekimanos), came to the East with numerous troops. Having arrived, he crossed the land of Georgia. But he was unable to do anything, since the bad news of the emperor’s death followed. As soon as (Simon) heard about this, taking the troops, he immediately returned to Constantinople:
|