Դրասխանակերտցի 1-18 Draskhanakerttsi

18:0 Յաղագս Եզրի կաթողիկոսի, եւ Յովհաննու Մայրագոմեցւոյ:	18:0 Katholikos Ezr and Yovhannes Mayragomec’i:
18:1 Յաւուրս սորա վախճանի Կաւատ Պարսից արքայ՝ թողլով զթագաւորութիւնն Արտաշրի տղայագիտակ որդւոյ իւրոյ:	18:1 During his (Katholikos Ezr’s) time, Kawat king of Persia died and left his kingdom to his son Artashir who was of a tender age:
18:2 Իսկ ապա Հերակլ սակս ըղձակերտութեան քրիստոսընկալ նշանի խաչին թագաւորեցուցանէ Պարսից զԽոռեմ, եւ զխաչն սուրբ փոխարէն իւր առ ի նմանէ հայցեալ, որոյ երթեալ եւ սպանեալ ի Տիզբոն զտղայ թագաւորն Արտաշիր՝ վաղվաղակի առաքէ զտէրունեան խաչն առ կայսրն Հերակլ:	18:2 Thereupon Heraclius, yearning for the cross which had borne Christ, crowned Xorem king of Persia and in return requested from him the holy cross. The latter went to Ctesiphon and putting to death the child-king Artashir, immediately sent back the cross of the Lord to the Emperor Heraclius:
18:3 Եւ իսկ եւ իսկ ապա զօրքն Խոռեմայ սպանանեն զԽոռեմ ի ճեմարանի իւրոյ ասպարիսին՝ կացուցեալ թագաւոր զԲբոր՝ դուստր Խոսրովու, որ էր կին Խոռեմայ, որ յետ մահու նորա զԽոսրով ոմն յազգէ Սասանայ. իսկ յետ նորա զԱզրմիկ դուստր Խոսրովայ եւ յետ նորա զՈրմիզդ՝ թոռն Խոսրովայ, զոր խեղդամահ արարին. եւ զկնի նորա թագաւորէ Յազկերտ՝ թոռն Խոսրովայ:	18:3 Immediately thereafter Xorem’s troops killed him in his own kiosk in the hippodrome and crowned Bbor, the daughter of Xosrov and wife of Xorem. After her death (they set up) a certain Xosrov of the family of Sasan, and after him Azrmik, the daughter of Xosrov, and after her Ormizd, the grandson of Xosrov, whom they strangled. After him Yazkert, the grandson of Xosrov, ruled:
18:4 Իսկ Հերակլէս զքրիստոսընկալ խաչն տարեալ դնէ յԵրուսաղէմ ի տեղւոջ իւրում:	18:4 Heraclius, on the other hand, brought back to Jerusalem the cross which had borne Christ and put it in its place:
18:5 Բայց Մաժեժ Գնունի զօրավարի ի Հերակլեայ եւ առաքի ի Հայս. ապա պատուէր տայ հայրապետին Եզրի երթալ լինել կցորդակից եւ հաղորդ Կայսեր ի գործ մասին խոստովանութեան հաւատոյ. «եւ եթէ ոչ՝ ասէ, կամիցիս երթալ միակցիլ, արասցուք մեզ ա՛յլ կաթողիկոս:	18:5 Moreover, he appointed Mazhezh Gnuni strategos and sent him to Armenia. The latter ordered the Patriarch Ezr to go and associate with the emperor and enter into communion with him concerning the profession of faith. He warned him: “should you not agree to go and unite, we would set up another katholikos:
18:6 Եւ Եզրի՝ վասն զի ոչ կարացեալ զատանիլ յիւրոց հաւատացեալ հօտիցն, յանձն առնու երթալ առ Կայսր:	18:6 And since Ezr did not wish to be separated from his faithful flock, he consented to go to the emperor:
18:7 Եւ իբրեւ չոգաւ՝ ոչ տանէր ընդ իւր զՅոհան փակակալ սրբոյն Գրիգորի, որ էր յայնմ ժամանակի փիլիսոփայ կատարեալ եւ Աստուածային Գրոց գիտութեան բանիբուն ճանաչէր. այլ զա՛յլ ոմն զիւր քեռորդի՝ կիսակատար ուսմամբ, առեալ գնայր նովաւ վճարել զգործ իրին:	18:7 And upon his departure he did not take with him Yovhan, the sacristan of St. Grigor, who was the most accomplished theologian of his time and was renowned for his knowledge of the Divine Scriptures; he went with another person, his sister’s son who was not well educated, to carry out the undertaking:
18:8 Եւ ի հանդիպել Կայսերն՝ խնդրեն առ ի նմանէ ձեռնարկ հաւատ նամակի. որ եւ վաղվաղակի իսկ գրեալ ետ նոցա՝ նզովեալ զամենայն հերձուածողս բայց ի ժողովոյն Քաղկեդոնի:	18:8 When they met the emperor, they sought from him a signed statement of faith. He immediately wrote and gave them (a document wherein) he had anathematized all the heresies except for the Council of Chalcedon:
18:9 Իսկ Եզրի եւ իւրայոցն տգիտաբար իմն իբր անծանօթ Գրոց Աստուածայնոց՝ ոչ կարացեալ ի միտ առնուլ զխորամանկ հնարիմացութիւն հերձուածոյն, որ ընդ կայսերական ձեռագրիւն իբր ընդ գրուանաւ էր թագուցեալ, դաւաճանեալ խաբեցան ընդ նոսա ըստ օրինի տօմարին Լեւոնի:	18:9 But both Ezr and those with him, as if they were ignorant of the Divine Scriptures, could not perceive the crafty subtlety of the heresy which the imperial signature concealed like a bushel. They were betrayed and deceived with those who adhere to the Tome of Leo:
18:10 Եւ ապա մեծարեալ յարքայէ եւ ընկալեալ պարգեւս զերիր մասն գիւղաքաղաքին Կողբայ եւ զաղս նորուն բովանդակաբար՝ դառնայ մեծաւ շքով ի տեղի իւր:	18:10 Then Ezr received honors from the emperor and, accepting as a gift one third of the komopolis of Koghb with all of its salt (mines), he returned to his place with great pomp:
18:11 Իսկ ի չուել գալ նորա՝ ըստ օրինի սովորական կարգացն կղերք եկեղեցւոյն իւրոյ փութացեալ ընդառաջ լինէին:	18:11 Upon his arrival the clergy of his church made haste (to greet him) in the customary procedure:
18:12 Բայց փիլիսոփոսն Յոհան, զոր վերագոյն ասացաք՝ ոչ եւս ընդ այլսն երթալով լնուլ զսակ հարկին, որ ի վերայ կայր:	18:12 But the philosopher Yovhan, whom we mentioned earlier, did not go with the others to fulfill the demands of protocol:
18:13 Եւ մտեալ ի տաճարն՝ խնդիր Յոհաննու լինէր ի հայրապետէն Եզրէ:	18:13 And when the patriarch Ezr entered the church, he inquired about Yovhan:
18:14 Եւ պատմեցաւ ապա յոմանց Յոհաննու՝ հանդերձ մեղադրութեամբ, «Եթէ ընդէ՞ր ոչ չոգար ընդ առաջ նորա յերկրպագութիւն», առ որս պատասխանի տուեալ ասէ, «Զիա՞րդ պարտ վարկանիմ յողջոյն կամ յերկրպագութիւն նմա երթալ, որ քակեացն իսկ զսահման կանոնի Հարցն մերոց ուղղափառաց եւ հանգունակիցս զմեզ խորհեցաւ առնել քաղկեդոնեան չար հերձուածոյն:	18:14 Subsequently Yovhan was told of this by some who reproached him (thus): “Why did you not come to bow down before him?” He gave them the following answer: “Why should I consider greeting or bowing down before a man who has undone the canonical articles of faith of our orthodox fathers and has thought of making us conform to the wicked Chalcedonian heresy:
18:15 Ապա հրամանն Եզրի սաստկանայր ի վերայ. եւ ակամայ կամօք մուծանէին զՅոհան ի սենեակն:	18:15 Thereupon Ezr gave strict orders (to fetch him) and much against his will Yovhan was brought to his ( Ezr’s) chamber:
18:16 Եւ իբրեւ յանդիման եղեւ՝ ասէ կաթողիկոսն, «Խրոխտաբար իմն ամբարհաւաճութեամբ ընդվզեալ թուիս, վասն այնորիկ ախտակրեալ սրտիւ ոչ ելեր ընդառաջ մեր եւ ոչ տեսեր զմեզ:	18:16 When he was in his presence, the katholikos said, “You seem to have become presumptuously arrogant because of which you, who are suffering from distemper in your heart, did not come to greet and visit us:
18:17 Եւ նա ասէ. «Խրոխտումն եւ ամբարհաւաճութիւն յիս ոչ գտանի, այլ ջատագով ճշմարտութեանն լինել հաւանիմ:	18:17 Yovhan answered, “Audacity and boldness are not in my nature, but I claim to be an advocate of the truth:
18:18 Բայց քո յիրաւի կոչեցաւ անունդ Եզր, վասն զի յեզր տարեալ հաներ տրոհեցեր զՀայաստանեայսս՝ քակեալ զսահման հաւատոյ Հարցն մերոց ուղղափառաց եւ խրամատեալ զցանկն առաքելական եւ ի մարդադաւան տօմարն Լեւոնի կործանեալ:	18:18 You were deservedly called Ezr, (Ezr is the biblical name Ezra, but there is also the word ezr in Armenian meaning ’verge’, ’edge’, ’border’, etc’..) because you have brought the Armenians to the verge (of destruction) by undoing the articles of faith of our orthodox fathers and by tearing down the apostolic bastion and destroying it for the man worshipping Tome of Leo:
18:19 Ապա հրամայէ Եզր մուրցացի տանջել զպարանոց նորա եւ զկզակս. իսկ Յոհան ձեռս ի վեր ամբարձեալ ասէ, թէ «Ահաւասիկ գնացի խնդալով յերեսաց ատենին, զի վասն անուանն Տեառն արժանի եղէ անարգելոյ:	18:19 Then Ezr ordered to box (with the fist) his chest and chin. Thereat Yovhan raised his arms and note: “Behold I am leaving this tribunal rejoicing that I have become worthy to suffer indignity for the sake of the name of the Lord:
18:20 Եւ զայս ասացեալ՝ ելեալ գնաց: Եւ երթեալ առկայանայր ի Մայրոյ վանս, որ ի ծործորս լերինն ամրոցին Բջնւոյ. եւ սակս ի նմա բնակելոյն Յոհաննու՝ փոխեալ Եզրի զանուն տեղւոյն Մայրոյ վանաց, Մայրեգոմ զնա անուանէր, եւ զՅոհան՝ Մայրոգոմեցի:	18:20 After having uttered these words he departed and set his residence in the Mayroy Monastery which is situated in the glens of the mountain of the fortress of Bjni. And since Yovhan lived there, Ezr changed the name of the place from Mayroy Monastery to Mayregom and gave Yovhan the surname Mayregomec’i:
18:21 Բայց վասն զի յայնմ տեղւոյ եւս հրամայէր զնա հալածել, ապա չուէ գնայ ի գաւառն Գարդմանայ. եւ անդ ապա խստամբեր վարս իւր ստացեալ՝ նեղ եւ անձուկ պողոտայիւ հետեւի զկնի ամենայն առաքինի վարուց:	18:21 Nevertheless, since Ezr had given orders to persecute Yovhan there as well, the latter went to the district of Gardman where he set for himself an austere course of life and pursued an entirely virtuous way of life under pressing and trying circumstances:
18:22 Զսմանէ ապա համբաւ ամբաստանութեան պատմի, իբր դառն հերձուածս իմն նմա մուծանել յեկեղեցի սուրբ. սակայն ես ոչ կարեմ հաւանութիւն իմոց կարծեացս տալ վասն այնպիսւոյ առնն, թէ զիա՛րդ նա կարէր խորհիլ առ ի փլուզանել զուղիղ հաւատոյ շինուածս:	18:22 A slanderous rumor about him holds that he allegedly tried to introduce a wicked heresy into the holy church. On my part, however, I cannot agree that such a man could in any way have thought of destroying the structure of the true faith:
18:23 Այլ կարծիս իմն ընդունի սիրտ իմ ի հակառակադիր եւ յոխորիմաց այլոց կամաց այս գործ համբաւոյ լեալ:	18:23 It is my opinion that this rumor was the work of some of his opponents and archenemies:
18:24 Բայց եթէ սակս Սարգսի աշակերտի նորա համբաւէ ոք զայնպիսի չար հերձուածս ընծիւղեալ՝ եւ ես եւս ոչ վասն նորա հակառակիմ. զի իմ իսկ ընթերցեալ է գիր վնասու նորա: Այլ վասն զի Յոհան ի բաց յիւրմէ հալածեաց զՍարգիսն, սակս այնորիկ արտաքոյ կամաց նորա ասեմ զնորայն հերձուած:	18:24 But should one attribute the sprouting of such a wicked heresy to his disciple Sargis, I also would not disagree with him concerning this, since I have personally read his harmful writing. But since Yovhan had disattached himself from Sargis, I maintain that his (Sargis’s) heresy was beyond Yovhan’s control:
18:25 Իսկ ապա հայրապետն Եզր զվկայարան սրբոյն Գայիանեայ, զոր երբեմն խրթին եւ մթին էր զնա շինեալ՝ քակեալ զայն, եւս ընդարձակագոյն եւ պայծառագոյն զնա շինեաց՝ կոփածոյ քարամբք եւ կրով ձուլելով. եւ արտաքուստ յարդարէր կայանս բնակութեան քահանայական դասուց ի պաշտօն աստուածային խորանին:	18:25 Subsequently the Patriarch Ezr had the martyrium of Saint Gayiane, the structure of which was formerly gloomy and dark, torn down and had a larger and more magnificent edifice built with polished stones and lime mortar. Outside (the church) he arranged for a place of habitation for the priests who served the divine altar: