Դրասխանակերտցի 1-22 Draskhanakerttsi

22:0 Յաղագս հայրապետութեան Յովհաննու Իմաստասիրի եւ գործոց նորա:	22:0 The Patriarchate of Yovhannes the Philosopher and His Works:
22:1 Բայց յաւուրս մեծ հայրապետին Եղիայի Ներսէս ոմն, որ յայնժամ եպիսկոպոսապետ էր Աղուանից՝ ի հրապոյրս ամբարշտութեան զինքն բերեալ, չարադաւան գտանէր աղանդոյն Քաղկեդոնի ընդ նմին եւ տիկին ոմն համաձայնեալ նմա, որ յայնժամ հրամանատար Աղուանից էր:	22:1 In the days of the great patriarch Eghia, a certain Nerses, who was at that time the chief bishop of Albania, leaned towards the allurements of impiety, and accepted the heterodox doctrine of the wicked Chalcedonian heresy, and a certain princess, who was at that time in charge of Albania, agreed with him:
22:2 Եւ այսպէս երկաքանչիւրք նոքա միաբանեալ՝ ջանահնար լինէին զբոլոր աշխարհն ածել ի մարդապաշտ հայհոյութիւն տօմարին Լեւոնի:	22:2 And thus, being of one mind, they both endeavored to convert the entire country to the man-worshipping heresy of the Tome of Leo:
22:3 Իսկ նախարարք աշխարհին իմացեալք՝ զեկուցին մեծի հայրապետին Եղիայի, որոյ գուն ի վերայ գործեալ ոգւով չափ եւ բազում նամակս հաւատոյ աստուածական պատգամօք առ նոսա առաքեալ երկիցս եւ երիցս անգամ, ոչ եւս զղջացան դառնալ ի մարդադաւան մոլորութենէ իւրեանց:	22:3 But when the naxarars of the land learned of this, they informed the great patriarch Eghia, who tried to the utmost of his ability, and for a second and a third time sent them many documents on matters of faith with divine commands, but they did not even consider turning away from their man-worshipping aberration:
22:4 Ապա մեծն Եղիա զիմաստութիւն եւ զընդարձակութիւն սրտի ի գործ արկեալ՝ գրէ թուղթ առ ամիրապետն Իսմայէլեան Ոմար, զեկուցանելով նմա, թէ գոյ աստ յաշխարհիս մերում եպիսկոպոս մի եւ նոյնգունակ տիկին մի զուգակից ընդ եպիսկոպոսին, որք ի բաց բերեալ են ի հնազանդութենէ մեծի տէրութեանդ ձերոյ եւ ոչ միաբանին ընդ մեզ, որ միշտ զանուն քո յիշատակեալ քարոզեմք յաղօթս մեր:	22:4 Then, drawing on his wisdom and the charity of his heart, the great Eghia wrote a letter to the Ishmaelite caliph ’Umar, informing him (of the following), “There is a bishop here in our country, and also a princess, his accomplice, who have been disobedient to your majesty, and do not join us, who always remember and proclaim your name in our prayers:
22:5 այլ զթագաւորն Հոռոմոց քարոզեն, ի նա զաշխարհս մեր հնարին դարձուցանել: Եթէ ոչ աճապարեսցես բառնալ զնոսա ի միջոյ աստի մերմէ, ընդ հուպ իսկ հատուածեալ ի Հոռոմս ձեռնատուր լինին ի սակս հարկաց եւ յամենայն մասունս գործոց:	22:5 To the contrary, they are publicly announcing (the name of) the king of the Greeks, and are contriving to return our land to him. Should you not hasten to remove them from our midst, they will very soon detach themselves (from you), and surrender to the Greeks with respect to their taxes and all of their transactions:
22:6 Զայս ապա ընթերցաւ ամիրապետն՝ շնորհակալութեամբ մեծաւ պատուէ զառաքեալ դեսպանն մեծի հայրապետին, եւ ինքն յղէ զոմն ներքինապետ իւր՝ վաղվաղակի առ ինքն հրամայէր հասուցանել զՆերսէսն հանդերձ տիկնաւն:	22:6 Reading this letter, the caliph gratefully honored the envoy that had been sent by the great patriarch, and sent his chief eunuch with orders to bring immediately Nerses along with the princess:
22:7 Որոյ եկեալ եւ ըմբռնեալ զերկաքանչիւրսն զնոսա եւ կապեալ երկաթի շղթայիւք եւ հեծուցեալ յուղտս՝ առնու գնայ առ ամիրապետն: Եւ այսպէս խոհականաբար ի ձեռն մարմնական կրից նոցա զհոգւոյ մահ ի բաց վարատեալ՝ բառնայ զչարն ի միջոյ մեծ հայրապետն Եղիա:	22:7 The eunuch came and putting them both in fetters, and mounting them on camels, took them to the caliph. And thus, the great patriarch Eghia removed this wickedness from (our) midst by wisely routing their spiritual death through physical toils:
22:8 Եւ ապա այլ եպիսկոպոսապետ ի տեղի չարափառին Ներսիսի ձեռնադրեալ հաստատէր:	22:8 Subsequently, he ordained another chief bishop in place of the heterodox Nerses:
22:9 Եւ ապա սորա լցեալ զկէտ հայրապետութեան ամս չորեքտասան՝ վախճանի:	22:9 Then, completing the fourteenth year of his patriarchate, he died:
22:10 Եւ զկնի սորա յաջորդէ զաթոռն սուրբ՝ մեծ իմաստասէրն Յովհաննէս, որ հմուտ եւ տեղեակ գոլով բոլոր քերթողական շարագծաց, մասանց բանի եւ մասնականաց, այլ եւ վարժից սեռից եւ որք ընդ գոյացութեամբ են սեռական տեսակարարութիւնք մինչ ցանհատ վայր, եւ տարբերութեանցն եւս հանգամանաց եւ պատահմանց անջատից եւ անանջատից ոչ անտեղեակ:	22:10 He was succeeded by the great philosopher Yovhannes, who was learned and well versed in all the poetical writings, parts of speech and grammatical details, and also in the study of the species, and the genera of the species that fall under the topic of “substance” and are predicated on the individual. He also was not ignorant of the circumstantial differentiae, and the accidental predicates, both those that form a unity and those that do not:
22:11 Դարձեալ եւ կրթական վարժից թէոնականաց, որ զարուեստին ծառոյ զպտուղս առոգանապէս ներադրէ յարուեստասէրն, յաւէտ իմն հմտագոյն սա գրով դրոշմեալ՝ տայ եկեղեցւոյ Քրիստոսի զբովանդակ կարգաւորութիւնս պաշտաման ժամուց, գեղեցիկ իմն յօրինուածով ճոխացուցեալ եւ բացայայտեալ եւս զմիոյ միոյ կարգացն զմեկնութիւնս ի մխիթարութիւն կղերց եկեղեցւոյ:	22:11 Also being very competent in Theonic studies, which fully engraft into (the mind of) the connoisseur the fruits of the tree of culture, he set in writing with great erudition all the regulations concerning the hours of worship in the Church of Christ. With a beautiful style he enriched the offices and wrote commentaries on each one separately in order to console the clergy of the Church:
22:12 Այլ եւ ճառս եւս ինքնախօսս բանաստեղծս յարդարեալ՝ զղջացուցիչս չար գործոց եւ յորդորականս ի պէտս ապաշխարողական սակի:	22:12 He also wrote other treatises of his own creation (designed) to make people repent their wicked deeds, and exhort them to do penance:
22:13 Սա ամենայն առաքինի քաջողջութեամբ զանձն տուեալ աշխատասիրաբար կրթական ջանիւ զինքն զինէր յերգս հոգեւորս պահօք եւ աղօթիւք եւ ամենագիշեր տքնութեամբ: Եւ ի ներքոյ ոչ յօդեաց ասր, այլ յայծեաց ցփսիս դժոխըմբերս զգեստաւորէր. իսկ զարտաքոյսն ի պատուական երանգէ նիւթից զգեստաւորեալ պճնազարդէր:	22:13 Devoting himself to everything that was righteous and sound, he diligently and arduously armed himself with spiritual works through fasting, prayers, and nightly vigils. Underneath (his outer garments) instead of wool he wore intolerable cilice made of goat’s hair:
22:14 Եւ ոսկի մանր խարտիւ աղացեալ եւ իւղովք անուշիւք յայն ընդխառնեալ՝ փչէր ընդ ծաղկեալ ալեօք մորուսն, որ իջանէր մինչեւ ցգրապանս զգեստու նորա:	22:14 However, he adorned his external appearance with clothes of fine quality. Moreover, grinding gold with a file and mixing it with sweet ointments, he sprinkled it on his beard, which was white and reached down to the hem of his ephod:
22:15 Եւ այնպէս ապա ատեան կազմեալ, զի տեսողացն բարեխորհաց բարի պատճառք խրախութեան լիցի՝ եւ չարացն խակաց ընդոստուցանօղ պակուցումն ի չարէն ի բարի:	22:15 This is the way he displayed himself in public so that he might be a source of joy to the well-wishers, and arouse fear in the wicked and the immature so that they might turn from evil to good:
22:16 Եւ վասն զի ոչ այնպէս յաներեւութից ոմանց ահից զօրութիւն ընդոստուցանօղ մարդկան բերցի ի վատթարէն ի լաւն՝ որպէս յերեւելեացս գերաբուն զարդուց խտտղանք, եւ վասն սորին իսկ այսորիկ կալաւ սովորութիւն գեղեցիկ զարդուք պճնազգեստել զանշունչ քարինս եկեղեցւոյ, ապա ո՛րչափ առաւել մարդ քան զքարինս բերէ ի զարմացումն զտեսողսն:	22:16 And since the startling power of certain invisible fears cannot change man from bad to good as much as the stimulus of excellent ornaments that are visible, for this reason it became customary to adorn the inanimate stones of the church with beautiful ornaments. (And if stones could impress people), then, (by the same token) a man could more so astonish the onlookers:
22:17 սակայն այսոքիկ ոչ ամենեցուն՝ այլ նոցա միայն, որոց դատողական հաւատացեալ է գործ:	22:17 Yet, these were not for all, but only for those who were entrusted with judicial duties:
22:18 Եւ վասն զի տեսեալ էր զայրն Աստուծոյ ոստիկան ոմն Հայոց՝ Վլիթ անուն, եւ եղեւ գնալ նմա առ ամիրապետն եւ պատմել նմա զվայելչութիւնն Յովհաննու:	22:18 For a certain ostikan of Armenia, one by the name of Walld (Vlit’), who had seen the man of God, happened to visit the caliph, and told him about the elegance of Yovhannes:
22:19 իսկ նորա զնա տեսանել ըղձացեալ՝ վաղվաղակի զմի ի ծառայից իւրոց առաքէր առ ինքն զայր Աստուծոյ ածել:	22:19 Wishing to see him, the caliph immediately sent one of his servants to bring the man of God:
22:20 Իբրեւ ածաւ բազում պատուով յարքունական քաղաքն, պատգամ առ նա ամիրապետն յղէր, զի ըստ սովորականին զարդու զինքն զգեստաւորեալ՝ այնպէս զնա տեսցէ:	22:20 After he had been brought to the royal city with great honors, the caliph sent word to him that he wished to see him clad in his usual manner:
22:21 Իսկ նորա զաւարտահասակ դիտակն իւր եւս առաւել փայլուն եւ պաղպաջուն զգեստուք պճնաւորեալ՝ եւ զաղէբէկ ծաղկեալ մորուսն ոսկեփունջ կազմեալ, եւ զոսկիանկար գաւազանն, որ ի փայտից ոպնիազից՝ ի ձեռն առեալ, այնպէս ապա գունեան այրն եւ թիկնաւէտ առ ամիրապետն մտանէր:	22:21 Adorning his fine stature all the more with elegant and splendid clothes and setting his gray beard like a golden bouquet, he took into his hand the staff, which was made out of ebony painted with gold, and thus, graceful and robust, he presented himself before the caliph:
22:22 Զոր տեսեալ՝ հիացեալ զարմացեալ ընդ գեղեցկութիւն նորա բարեհամբոյր հասակին եւ շքեղաշուք դիտակին. ապա եդաւ աթոռ նստիլ նմա եւ սկսաւ հարցանել ցնա ամիրապետն:	22:22 Upon seeing him, the latter was amazed by his handsome and august stature. Then he ordered a chair for him to sit on, and began to inquire:
22:23 Ընդէ՞ր՝ ասէ, այդպէս պճնապաճոյճ լինիս. վասն զի Քրիստոսն ձեր զպարկեշտ եւ զչնչին զգեստ պատուեաց եւ զնոյն արարին աշակերտք նորա:	22:23 Why do you dress so elegantly? Your Christ honored modest and humble clothes; so did his disciples:
22:24 Իսկ նա պատասխանեալ ասէ. «Թէպէտ եւ Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ առ ի մէնջ առեալ մարմնովն զաստուածական փառսն ծածկեալ լինէր իբրեւ վարագուրաւ. սակայն աստուածային զօրութեան սքանչելիք նշանացն ոչ ծածկեցաւ, այլ յամենեսին հեղաւ. զնոյն շնորհ նշանաց եւ արուեստից տալով ի ձեռս աշակերտացն իւրոց, որ բաւական բերէր զմիտս մարդկան զարթուցանել յերկիւղն Աստուծոյ՝ եւ ոչինչ պիտոյացան զգեստուց ահարկողաց:	22:24 Yovhannes answered: “Although Our God Christ’s divine glory was concealed by the flesh, which he took from us, as if by a curtain, yet, the miraculous signs of the divine power were not hidden and were disseminated to all. He placed in the hands of his apostles the same grace and the power to perform miracles which were sufficient for arousing the minds of men with the fear of God, and they had no need for impressive garments:
22:25 Իսկ արդ վասն զի փակեալ է ի մէնջ բազում նշանաց նոցա շնորհ. վասն այնորիկ ահարկու իմն զգեստուք հնարիմք զպարզամիտ խակութիւն մարդկան ընդոստուցանել յերկիւղն Աստուծոյ:	22:25 Today, however, since we are deprived of the grace of their numerous powers, we try to impress the simple and immature minds of men with the fear of God by means of splendid garments:
22:26 Զայս ապա եւ ի մարմնաւոր թագաւորսդ ի ձեզ է տեսանել. ծիրանեփառ եւ ոսկեճամուկ զգեստուք եւ գեղեցիկ զարդուք եւ զինուք առ ի յահարկութիւն բազմաց բերիլ: Զի թէ խարազնազգեաց զձեզ ի մարդկանէ ոք տեսանիցէ՝ եւ գծուծս եւ խոշորս, ոչ ոք պակուցեալ զարհուրեսցի ի փառաց ձերոց, որ ոչն երեւի:	22:26 This is also seen with you, who are terrestial kings. You impress the multitude with awe by means of purple and gold-embroidered garments, beautiful ornaments and armament. For should men behold you clad in cilice, or in wretched and vile clothes, they will not be awed by your unmanifested glory:
22:27 Բայց եթէ զբովանդակն զիմ գտանել խուզես, հրամայեսցէ տէրութիւնդ քո արտաքս սակաւիկ մի գնալ արանցն:	22:27 But if you wish to see me as I am, then let your majesty order these men to step out for a short while:
22:28 Իսկ ապա ի միայնանալն՝ մերկացաւ առ ի զգեստուէն արտաքնոյ, ցուցանելով նմա զցփսիսն այծեայս, ասելով. «Մերկութեան անդամոցս ա՛յս է զգեստ. իսկ արտաքոյքդ միայն են ի տեսիլ արտաքնոց:	22:28 And then, when they were left alone, he took off his outer garment and revealing his undergarment which was made out of goat’s hair, note: “This is the garb that covers the nudity of my parts. The outer garments are only for the eyes of outsiders:
22:29 Եւ իբրեւ զձեռն ի ցփսիսն արկեալ լինէր ամիրապետն՝ գժդմեալ խոժոռեալ քստմնելով ասէ. «Զիա՞րդ արդեօք կարէ մարմին մարդոյ տեւել ժուժկալել այսպիսի դժոխըմբերելի քրձի, եթէ ոչ յԱստուծոյ տուեալ լինի նմա համբերութիւն:	22:29 Touching with his own hands the cilice made out of goat’s hair, the caliph was disgusted and struck with horror. He asked, “How could the human body endure such intolerable cilice, unless God has given patience to its bearer:
22:30 Եւ ապա բազմահարկի պատուով զնա մեծարեալ եւ եօթն անգամ զնա պճնաւորեալ գեղեցիկ իմն արքունական զգեստուք, եւ գանձս եւս ոսկոյ եւ արծաթոյ նմա պարգեւեալ՝ յուղարկէ յիւրական աշխարհն:	22:30 Subsequently, he bestowed on him great honors, adorning him over seven times with beautiful royal garments, and also giving him gold and silver, he sent him to his country:
22:31 Որոյ եկեալ եւ կեցեալ ամս սակաւ՝ վախճանի, կացեալ յաթոռ հայրապետութեան ամս մետասան:	22:31 Returning to Armenia, he lived for a few years, and died after having occupied the patriarchal see for eleven years: